Rusya ile Türkiye arasındaki anlaşmada dikkat çeken madde: 2 milyon Suriyeli dönecek!

İbrahim Günay

Esed rejimi ve Rusya aylardır İdlib şehir merkezini bombalıyor. Esed ve Rusya’nın bölgeyi ele geçirme arzusu yüzünden İdlib’de bulunun 2 milyona yakın sivil Türkiye sınırına dayandı. Türkiye’nin defalarca Soçi mutabakatına dönülmesi konusunda yaptığı uyarılar da dikkate alınmadı. Türkiye’nin yeni bir mülteci dalgası ile baş edemeyeceğini açıklaması ve AB’den bu konuda destek istemesi de işe yaramadı. Bunun üzerine Türkiye mültecilere açık kapı politikası uygulama kararı aldı.

ASTANA VE SOÇİ MUTABAKATINA UYMADILAR

Türkiye, Rusya ve İran’ın katıldığı, 4-5 Mayıs 2017’deki Astana toplantısında, İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam’daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 “gerginliği azaltma bölgesi” oluşturuldu. Ancak rejim ve İran destekli teröristler, ateşkes ilanıyla durumun muhafaza edilmesinin kararlaştırıldığı 4 bölgeden 3’ünü Rusya’nın hava desteği sayesinde ele geçirdi ve İdlib’e yoğunlaştı. Rejim güçlerinin Eylül 2018’de askeri yığınağına hız vermesi üzerine, Türkiye ve Rusya, 17 Eylül 2018’de ateşkesi güçlendirmek için Soçi’de ek mutabakata vardı. Saldırılarına kısa bir süre ara verdikten sonra yeniden başlayan rejim güçleri, Mayıs 2019’da bölgeyi tümüyle ele geçirmek için kara operasyonu düzenledi.

RUSYA’DA ANLAŞMA

Türkiye son hamle olarak İdlib’de bulunan gözlem noktalarına takviye yaparak rejimi dizginlemeye çalışırken. 27 Şubat akşamı Esed rejimi hain bir hava saldırısı ile 34 Türk askerini şehit etti. İdlib’de Esed rejimin hain saldırısı sonrası 34 askerimizi şehit vermemiz ile birlikte başlayan “Bahar Kalkanı Harekatı” ile rejime ağır darbe indirildi. TSK’nın 7 gün süren başarılı harekatı sonrası dün Rusya’da ateşkes konusunda uzlaşıya varıldı.

M4 KARAYOLU KONUSUNDA UZLAŞI

Üzerinde anlaşma sağlanan çok sayıda maddeden biri de M4 karayolu oldu. Anlaşmaya göre İdlib şehir merkezi Ilımlı muhaliflerin kontrolü altında kalacak. Şehrin ayıran M4 ka karayolunun kontrolü TSK ve Rusya tarafından belirlenecek güvenlik güçleri tarafından sağlanacak. Esed rejimi hiçbir şekilde M4 üzerine çıkamayacak.  Türkiye ile Rusya’nın Barış Pınarı harekatıyla birlikte Fırat’ın doğusunda sınır boyunca başlattıkları ortak devriye modeli burada da işleyecek. M4 karayolu İdlib şehir merkezine 6 km uzaklıkta bulunuyor ve kritik bir öneme sahip.

2 MİLYONA YAKIN SURİYELİ İDLİB’E DÖNECEK

Türkiye ve Rusya’nın M4 karayolu üzerindeki devriyelerinin başlaması ile birlikte İdlib’den kaçmak zorunda kalan ve Türkiye sınırında bulunan yaklaşık 2 milyona yakın sivilin İdlib’e dönmesi bekleniyor. Bunun yanı sıra Türkiye içinde bulunan on binlerce mültecinin de İdlib’de güvenliğin sağlandığını görmesi ile birlikte döneceği tahmin ediliyor.